БАБИЧ Матвей Антонович (4 наурыз 1900 жыл – 21 наурыз 1979 жыл)-Қазақстанның ветеринариялық биохимиясының негізін қалаушылардың бірі, КСРО Наркомземнің аусыл институтының биохимиялық зертханасының меңгерушісі (1930-1932), КСРО Наркомземнің эндокриндік препараттар фабрикасының аға химигі (1932-1934), КСРО Наркомземнің Ғылыми-бақылау институтының биохимиялық зертханасының меңгерушісі (1934-1940), КСРО Наркомземнің Қазақ ғылыми-зерттеу ветеринария институтының биохимиялық зертханасының меңгерушісі (1940-1944), биология ғылымдарының кандидаты (1940), Мемлекеттік ғылыми-бақылау институтының биохимиялық зертханасының меңгерушісі (1944-1951), “Биохимия” мамандығы бойынша аға ғылыми қызметкер (1950), ветеринария ғылымдарының докторы (1952), “Биологиялық химия” мамандығы бойынша профессор (1952).

М.А. Бабич Минск губерниясының Игумена уезінің Ляды ауылында, шаруа отбасында дүниеге келген.

1913 жылы Игумена уезінің Богушевичи қаласында орналасқан мұғалімдер семинариясына түсіп, оны 1917 жылы бітіріп, сол уездің Лохино ауылына 1919 жылға дейін жұмыс істеген мектеп қызметкері лауазымына жіберілді. Сол жылы ол Игумена уезінің Мариина-Горка ауылындағы орта ауылшаруашылық училищесіне оқуға түсіп, оны 1923 жылы бітіріп, училищеде ферма менеджері болып қалды.

1925 жылы М.А. Бабич Мәскеу зоотехникалық институтының ветеринария факультетіне түсіп, оны 1930 жылы бітіріп, оған ветеринария дәрігері біліктілігі берілді.

Институтты бітіргеннен кейін М.А. Бабич КСРО Наркомзем Аусыл институтына ғылыми-зерттеу жұмысына жіберіліп, биохимиялық зертхананың меңгерушісі қызметіне қабылданды. 1930 жылы институт оны Мәскеу биохимиялық институтына тағылымдамадан өтуге жіберді. Тағылымдама кезеңінде ол зерттеудің физика-химиялық және биохимиялық әдістерін игерді, белгілі биохимик ғалымдардың жетекшілігімен үлкен эксперименттік жұмыстар жүргізілді. Тағылымдама соңында М.А. Бабич Аусыл институтында жұмысқа кірісті.

1932 жылы М.А. Бабич “Ветснабпром” трестіне жіберілді, онда КСРО Денсаулық сақтау халық комиссариаты эндокриндік препараттар фабрикасының аға химигі лауазымына жаңадан тағайындалды.

1934 жылы ол фабрикадан босатылып, КСРО Наркомзем Ғылыми-бақылау институтына жіберіліп, биохимиялық зертхананы басқарды.

КСРО Наркомзем шешімі бойынша 1940 жылы наурызда М.А. Бабич ҚазҒЗВИ-на, биохимиялық зертхананың меңгерушісі ретінде жіберілді.

1940 жылы 25 маусымда Мәскеу зооветеринарлық институтының Ғылыми кеңесінің отырысында М.А. Бабич биология ғылымдарының кандидаты ғылыми дәрежесін алу үшін “Биологиялық препараттарды дайындау мақсатында микробтарды өсіруге арналған ет гидролизат орталары”тақырыбында диссертациясын сәтті қорғады.

            1944 жылы 12 қарашада КСРО Наркомзем Кеңесінің Әскери төрағасы және алқа мүшелерінің бұйрығымен М. А. Бабич ветеринариялық препараттар бойынша ГНКИ биохимиялық зертханасының қайтадан меңгерушісі болып тағайындалды.

1951 жылы 12 маусымда ВИЭВ Ғылыми кеңесінің отырысында М.А. Бабич “Биологиялық препараттар өндірісінде ет гидролизат ортасын қолдану” докторлық диссертациясын сәтті қорғап, оған ветеринария ғылымдарының докторы және профессор ғылыми атағы берілді.

1972 жылдың 1 шілдесінен бастап М.А. Бабич КСРО АШМ ГНКИ ветеринариялық препараттардың биохимиялық зертханасының меңгерушісі қызметінен зейнеткерлікке шығуына байланысты босатылды және аталған зертхананың кеңесшісі болып ауыстырылды, онда 1975 жылдың 1 қазанына дейін жұмыс істеді.

М.А. Бабич 80-нен астам ғылыми жұмыстар мен өнертабыстардың авторы, олардың көпшілігі ветеринариялық тәжірибеге енгізілген.

Профессор М.А. Бабич КСРО-да қоректік орта мен биологиялық препараттарды әзірлеу және бақылау саласындағы ірі мамандардың бірі болды.

Матвей Антонович қазақстандық ветеринариялық биохимияда өте жарқын із қалдырды. Сонымен, 1940 жылы наурызда ҚазҒЗВИ-де биохимиялық зертхананың ашылуы М.А. Бабичтің есімімен байланысты. Ол басқаратын зертхана қысқа мерзімде биохимиялық зерттеулердің жаңа әдістерін игерді, қоректік ортаны дайындау бойынша бірқатар іргелі зерттеулер жүргізілді, кий-мая алу технологиясы өзгертілді және коллоидтық жүйелердің адсорбенті алынды.

            М.А. Бабичтің басшылығымен және оның тікелей қатысуымен жаңа қоректік орталарды (ет гидролизат ортасын өндіру технологиясы, пептон және глобулин препараттарын алу, патогендік лептоспираларды өсіру үшін қоректік ортаны дайындау, гипериммунды қансарысуларды алудың цитратты әдісі, паренхималық органдардың табиғи сығындыларын қолдану арқылы бактериялардың өсу стимуляторларын дайындау және т. б.), бактериялардың биохимиясын, жануарлардың иммунитетін зерттеу, қоректік орталар мен биологиялық өнімдерді жасау үшін қолданылатын ингредиенттерді бақылау және стандарттау бойынша зерттеулер жүргізілді.

Матвей Антонович Мәскеу қаласында жерленген.

Алматы, Райымбек даңғылы, 223

+7 (727) 2337271

kaznivialmaty@mail.ru